thuis inloggen (met unix)

Voor de commando's en meer uitleg over UNIX, zie /Voor studenten/Technisch/Over UNIX. Het is handig als je dit eerst leest.

Vanuit de hele wereld kun je inloggen op de centrale computers van de faculteit. Hiervoor wordt het SSH-protocol gebruikt. Op deze pagina vind je alle informatie die je hiervoor nodig hebt. Overal wordt ervan uitgegaan dat je achter een met het Internet verbonden computer zit.

verbinding maken (linux/mac)

Op PCs met Linux of Macs is meestal het programma ssh meegeleverd. Om verbinding te maken met lilo typ je achter de prompt:
ssh username@lilo.science.ru.nl
of:
ssh -l username lilo.science.ru.nl
Let op: de username is de naam die je gebruikt om in te loggen op de computers op de faculteit, dus niet je s-nummer (bij alles waar science bij staat moet je je facultaire login gebruiken).

verbinding maken (microsoft windows)

Microsoft levert geen SSH-programma mee met Windows. Je zult er dus zelf een moeten installeren. Er zijn er vele. Wij raden PuTTY aan omdat het klein en eenvoudig is maar wel alles kan. Het is één enkel bestand PuTTy.

Voor het maken van een SSH-verbinding met PuTTY bestaan allerlei opties, die hoef je verder niet te veranderen. In de bovenste balk vul je lilo.science.ru.nl in, en dan druk je op open. Daarna moet je je username invullen, op Enter drukken, je wachtwoord invullen en weer op Enter drukken. Dan ben je ingelogd. Als je na het invullen van lilo.science.ru.nl op save drukt, hoef je dat de volgende keer niet meer in te vullen.

grafisch versus tekst

Nu je verbinding hebt kun je in beginsel alles doen wat je ook kunt doen als binnen de faculteit op een UNIX-machine bent ingelogd. Er is echter een belangrijk verschil tussen programma's die alleen tekst gebruiken, zoals alpine, vim, nano en latex en programma's die grafische windows (X-windows) willen openen op je beeldscherm, zoals nedit, evince en gimp.

Voor deze laatste categorie is het nodig dat op de computer waar je achter zit een zogeheten X-server draait. In Linux en MacOS is dit wederom standaard meegeleverd. Mocht je hier een melding krijgen dat het niet werkt, dan heb je een versie van ssh die standaard de grafische informatie blokkeert. In dat geval is de oplossing:
ssh -X username@lilo.science.ru.nl
De optie -X geeft aan dat informatie over X-windows moet worden doorgestuurd.

In Windows moet je zelf een X-server installeren. Download XMing en volg de instructies.

een alternatief voor x-win: cygwin/x

Cygwin is een gratis alternatief voor X-win. Meer informatie kun je vinden op http://x.cygwin.com/. Informatie over het installeren vind je op http://x.cygwin.com/docs/ug/setup.html. Let met name op puntje 15, het selecteren van de juiste packages. Je hebt nu in de installatiemap een bestand Cygwin.bat gekregen. Als je dit uitvoert krijg je een mooi zwart commandlineschermpje, met een groene tekst user@pcnaam. Dit is een bash-shell die op je eigen pc werkt (met als basismap de installatiemap van Cygwin). Geef het commando startxwin en er opent een mooi wit schermpje, nog steeds lokaal. Typ hierin (met in plaats van user uiteraard je eigen inlognaam)
ssh -Y user@lilo.science.ru.nl
Geef je password in en ziedaar, je bent ingelogd op de universiteit.

Soms mislukt het inloggen en krijg je allerlei enge foutmeldingen. Typ dan ps, dit geeft je een overzicht van alle lopende processen met hun bijbehorende PID. Sluit alle processen behalve ps en bash af door middel van:
kill nummer
Met nummer het getal in de kolom PID. Een beetje bot, maar het werkt.

Aangezien je in de eerste stap van het opstarten van Cygwin (het zwarte scherm) locaal aan het werken bent, kun je Cygwin ook gebruiken om bestanden te kopiëren van en naar de universiteit. Wil je het bestand blaat.txt kopiëren naar je homemap op de universiteit, zet het dan in de map home van je cygwinmap. Typ vervolgens:
scp /home/blaat.txt user@lilo.science.ru.nl:blaat.txt
Wil je daarentegen het bestand test.txt uit de map bestanden van je homemap op de universiteit naar je thuis-PC (naar de map home in je cygwin map) kopiëren, typ dan:
scp user@lilo.science.ru.nl:bestanden/test.txt /home/test.txt
In beide gevallen vervang je natuurlijk user door je inlognaam.

bestanden overdragen

PuTTY levert niets meer dan een verbinding voor toetsenbord, muis en beeldscherm. Je kunt in PuTTY niet direct bestanden kopieren tussen je schijfruimte op de faculteit en je harde schijf thuis. Hiervoor gebruik je een programma dat ook het SSH-protocol gebruikt, maar dan voor overzetten van bestanden in plaats van voor het draaien van programma's. Dit noemt men secure copy (scp). Natuurlijk: In Linux en MacOS is dit standaard meegeleverd. In Windows moet je zelf iets installeren. Veel FTP-programma's voor Windows ondersteunen tegenwoordig sftp, wat een variant van scp is. Probeer even, voordat je iets gaat installeren, of je huidige FTP-programma in staat is, verbinding te maken met lilo.science.ru.nl door middel van sftp.

Heb je nog geen (prettig werkend) FTP-programma of lukt het niet verbinding te maken met de gewenste server, probeer dan WinSCP te installeren. De meest recente versie vind je op internet. Het is nog in ontwikkeling en bevat dus nog wel wat bugs, maar het is erg flexibel en doet meestal wel wat je wilt.

Ben je gewend aan de ouderwetse tekstmode-ftp van bijvoorbeeld Windows 98? De makers van PuTTY hebben ook een sftp-programma Ook handig voor ouderwetse prompt-liefhebbers is het broertje van sftp, pscp, wat dezelfde syntaxis heeft als het Unix-commando scp. Om hiermee het bestand d:\doc\hello.tex naar je schijfruimte op de faculteit te kopiëren typ je:
pscp d:\doc\hello.tex username@lilo.science.ru.nl:
Achter de dubbele punt kun je eventueel nog een pad opgeven waar het bestand neergezet moet worden. Als je dat niet doet, komt het automatisch in de je home-directory. Laat de dubbele punt niet weg!

tot slot

Niet alles werkt altijd en niet altijd is duidelijk waarom niet. Niemand weet waarom dit zo is, maar in de computerwereld schijnt het toch de standaard te zijn. Mocht iets niet lukken of begrijp je niet wat hier staat, roep dan de hulp in van studenten die vaker van thuis uit op de studentenservers van de faculteit werken.

Succes!